Đây là một câu chuyện không mới: Người khôn ngoan làm trước, kẻ ngu ngốc làm sau. Đơn giản là chúng ta cố gắng hoảng sợ khi mọi người tham lam và tham lam khi người ta hoảng sợ. Tiền bạc, ở một mức độ nào đó, có thể đưa bạn đến với những môi trường thú vị hơn.
Bài học này nổi lên khi Warren gần như mất toàn bộ 700 triệu đôla đầu tư vào công ty Salomon Brothers trên Wall Street. Đôi khi ông tập trung vào một cổ phiếu trong nhiều năm liền, như ông đã từng làm với Coca-Cola. Nó chỉ xuất hiện như một tham số để xem có ai đề nghị thực hiện những hành động ngu ngốc hay không.
Tất cả những lần Warren mua đều gặp lúc tin tức xấu May mắn cho ông là thị trường chứng khoán có tầm nhìn khá hạn hẹp và thường bỏ qua cơ cấu hoạt động của doanh nghiệp trong dài hạn, và vì vậy thị trường chứng khoán thường không định giá chính xác một công ty vĩ đại. Nếu đúng như vậy, và công ty làm ăn tốt về lâu dài, thì cổ phiếu của bạn cũng tăng theo.
Điều này đặc biệt đúng trong các vấn đề liên quan đến kế toán - sẵn lòng báo cáo sai một con số cuối cùng sẽ dẫn đến việc sẵn lòng báo cáo sai tất cả các con số. Nhưng khi Warren bắt đầu tham gia và phải vất vả điều hành một công ty hàng tiêu chuẩn, ông sớm nhận thấy rằng chỉ có những công ty hàng tiêu dùng đặc quyền mới có lợi thế cạnh tranh và mang lại hiệu quả siêu đẳng. Tôi nghĩ bạn thật điên rồ nếu cứ tiếp tục với những công việc mình không thích chỉ để tô đẹp hồ sơ xin việc của mình.
Tôi muốn mình có thể giải thích được các sai lầm của mình. Nếu bạn giàu có một cách không tưởng, bạn có thể thấy xung quanh mình chỉ toàn những kẻ nịnh nọt luôn miệng tuôn ra những lời gian dối để vuốt ve cái tôi vĩ đại của bạn, biến bạn thành một thằng ngu trong mắt người khác. Người ta hay nhân cách hóa các vật vô tri, ví dụ như các con thú nhồi bông, xe hơi hay cổ phiếu.
Trên thị trường có những công ty có cơ cấu kinh tế hỗ trợ vững mạnh, nhưng đồng thời cũng có công ty cơ cấu kinh tế rất yếu kém. Điều này có nghĩa là tôi chỉ làm những gì mình hiểu rõ hoàn toàn. Những lúc như thế Warren e ngại và tránh xa khỏi thị trường.
Họ cũng làm tương tự với các cổ phiếu riêng lẻ dự đoán doanh thu quý này thấp và bạn sẽ bán ra, dự đoán doanh thư cao và bạn sẽ mua vào. Nhà quản lý quỹ được thuê để đặt cược trên những cổ phiếu sẽ tăng giá trong vòng ba hay sáu tháng, không quan tâm đến cơ cấu kinh tế dài hạn của công ty bằng xu hướng dao động về giá. Sự bất ổn trên thị trường chứng khoán dẫn đến hoảng sợ, và hoảng sợ gây ra các vụ bán đổ bán tháo, làm giảm giá cổ phiếu bất kể tiềm năng kinh tế dài hạn của công ty.
Sự ngu dốt có thể che mắt bạn khỏi sự điên rồ - tiền đi mượn sẽ cho phép bạn nhắm mắt đi theo sự ngu dốt của mình đến ngưỡng cửa điên rồ. Việc điều hành một tập đoàn khổng lồ sẽ dễ dàng hơn nếu bạn cứ để cho những người khác làm hết các phần việc nặng nhọc; điểm lưu ý là phải lựa chọn đúng nhà quản lý và sau đó cứ để họ tự quyết định công việc của mình. Lương bổng sẽ thấp hơn mức trung bình thị trường, tăng lương là rết hiếm và xa vời, và nguy cơ mất việc cũng rất cao vì nhà quản lý luôn phải chịu áp lực cắt giảm chi phí.
Điều cần phải nhớ là tính hiệu quả trong ngắn hạn thường không tạo ra hiệu quả trong dài hạn, từ đó bạn có thể tận dụng để làm cho mình cực giàu. Cái này giống như một người tung hứng có quá nhiều quả banh trên không. Nhưng trong chứng khoán, không phải như trò chơi trong sòng bạc, rủi ro chênh lệch rất nhiều giữa các loại chứng khoán khác nhau, tùy thuộc vào hai yếu tố - chất lượng kinh doanh của công ty và cái giá bạn trả cho cổ phiếu của họ so với chất lượng này.
Nhà đầu tư hôm nay không hưởng lợi từ lợi nhuận do tăng trưởng trong hôm qua. Điên rồ là khi bạn mất hết toàn bộ số tiền mà bạn đã vay của ngân hàng. Tôi cũng đã từng trải qua những lúc tham ăn háu uống.