Cứ quan sát một phòng học sinh nam ở chung trò trọ học thì biết được phần nàotính lôi thôi của bạn trai. Lý tưởng là mộng nhưng phải đi đến thực tế. Không phải họ chỉ hồi tưởng những thú ái ân, mà vì giàu lý trí, ký ức họ thường quay lại trong đầu óc những kỷ niệm pha màu sắc ân nghĩa.
Có nhiều bạn trai khéo léo, biết làm việc không thua người lớn, song có tật lười. Đa tình thì bạn trai và bạn gái như nhau. Giấy bạc in ra khi chưa phát hành thì giống giấy bạc đang thông dụng nhưng khác có chút là cần có con dấu hợp pháp của chánh phủ để được giá trị thương mãi.
Ngay mấy trang đầu sách Sáng thế kỷ. Một điểm đặc biệt của tâm lý bạn trai là tỏ ra uy quyền. Sự ghen tuông của họ chỉ làm cho bản thân mình, cá nhân chồng và cho cả gia đình, bà con thêm nhục nhã.
Có thứ trực giác suy lý rất có giá trị mà người ta hay dùng trong khoa học. Nhưng một số không nhỏ bạn trai khác giáo sư trên ở chỗ quá tự ái mà không biết nhận lỗi. Tôi thú thật với bạn là không biết tại sao và ra sao? Khi vườn lòng họ hé cửa, nhô lên bao nhiêu hoa cỏ tâm tình mà giống đã gieo đâu tự hồi nào.
Họ sống thuần túy trong tương lai và bằng tưởng tượng. Con của Mẹ! Con thấy mẹ yêu con không? Mẹ có con cũng nhờ mẹ gặp cha con và con ra đời nên vai nên vế là nhờ cha con và mẹ. Không phải bạn trai nào cũng vậy nhưng đã có thứ ấy thì muốn chọn lựa vàng thau lẫn lộn, dè dặt, khôn ngoan là thượng sách
Nhưng phải khôn ngoan: bạn trai nên nhớ ai cũng phải qua mùa bích mộng ấy. Thật là minh triết và nên là câu nhựt tụng cho tuổi trẻ. Tất cả những hình thức chơi nầy nói lên hiểu biết ăn phớt ngoài da của họ.
Căn dặn họ tránh sự quá lố nó làm hại cho thịt gân hơn là phát triển. Tôi nói rõ ý tôi thêm: bạn trai là phái yếu lúc tình yêu mới nở giữa hai tâm hồn khác phái. Có thể hiện tượng xuất tinh xảy ra sớm hơn 14, 15 tuổi tùy dân tộc, miền xứ nóng hay lạnh, hoàn cảnh xã hội thôn quê hay thị thành.
Verlaine trong 15 phút họ thấy muốn thoát tục. Chỉ có 1/10 may rủi thôi. Cơ quan nầy lúc bạn trai dậy thì đòi những của ăn đặc biệt như âm điệu xuống trầm, lên bổng mà réo rắt, như chuyến đò không bến vắng, vắng khách chinh phu, như chàng ra đi cách xa muôn trùng, sao trong chốn khuê phòng tin chàng.
Nhưng tôi được chút hân hạnh nầy là đã qua rồi tuổi của bạn mới viết mấy dòng tâm phúc nầy cho bạn. Trong lãnh vực tình cảm, bạn trai phóng túng, chơi bời, giao du bất lương nhiều quá mất đi nhiều đức tốt đẹp. Người ta đâu lấy làm lạ khi thấy nhiều gia đình sạt nghiệp vì vợ tiêu lòn tiền của cho kẻ mình ngoại tình mà chồng vẫn sống trong sự gạt gẫm đáng thương tâm.
Có bạn khác đang ngủ bắt lên nói những câu có vẻ âu yếm, những lời chỉ dùng trong cuộc trao đổi tâm hồn của đời sống uyên ương. Vì chưa già giặn, họ không thấy được trong cái nhịn có cao cả, lễ phép. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng.