Mà riêng về mặt lý trí, tôi phải công bằng nhận sự ưu thắng của họ. Con người không quyền phi pháp tự ý tham gia. Có khi họ hơn kẻ nầyở chỗ được đ ào luyện trong nghèo túng, đau khổ, nhờ đótính tình trầm mặc, cẩn thận, khôn ngoan hơn.
Thì tôi đã nói đ àn ông có bản chất bội bạc. Thường sau khi xuất tinh, người bạn trai nghe mê mệt. Nếu họ là một công giáo dân, vai trò của họ còn đại hệ nữa.
Không phải họ có ý thức rõ rệt: sự đòi hỏi cảnh ấm cúng của đôi vợ chồng đâu. Nhưng cách chung bạn trai không có tâm hồn lầy lụa sớm quá vậy. vonden Steinnen khuyên nên lấy những thí dụ về thảo mộc để cắt nghĩa về người.
Bạn đã biết bạn trai ưa hoạt động và lúc dậy thì tâm hồn của họ là sân khấu của các tâm tình mâu thuẫn. Hai cánh tay, bàn tay trông to cứng, thân hình vạm vỡ, và bộ chân vững chắc, mạnh mẽ. Khuyết điểm của người dân, của hạ cấp ta có bổn phận êm dịu xây dựng chớ không có quyền bắt buộc trở thành người xấu như họ bằng lối hạ nhân cách mình xuống để ăn nói cộc cằn, thô bỉ, vô tình tố cáo mình và chánh phủ mình đại diện phục vụ là mù quán, phản dân.
Những lời giáo huấn qua loa bên ngoài không xây dựng được lòng bạn trai. Có khi không lo chuẩn bị về tài đức nhưng họ khao khát làm một tài tử dương cầm, một phi công lưới gió ngàn, một diễn giả phun châu nhả ngọc, một thi sĩ thoa dịu lòng đời, một nhạt sĩ gieo trong cuộc sống niềm yêu đương, một limh mục chinh phục linh hồn thế giới, một trạng sư, quan tòa bảo vệ công lý, một nhà văn làm kiếp con tằm, một tướng sĩ tiếng dậy ngàn cây nội cỏ. Tôi muốn nói nhân cách của họ bắt đầu xuất lộ.
Lòng bạn tâm giao là cung điện trong sạch ngạt mùi thơm thánh đức để họ phú thác tâm hồn. Các đồ vật trong gia đình dưới mắt họ, bị coi là cũ kỹ quá. Tôi xin lược trích một đoạn.
Sự say mê nầy người lớn có bổn phận giáo dục nên kiểm soát. Trong những sách bàn về tâm lý đã ra, tôi dám cả quyết mà không dè dặt rằng trong lãnh vực tình ái, người nam là phái yếu. Chừng ấy hôn nhân không phải hôn nhân , tâm giao không phải tâm giao.
Người ta hay trách bạn trai sống siêu thực tế. Nếu họ càng trở thành một kẻ đáng thương hại, dù có tâm hồn cao thượng thì người thanh niên càng bớt yêu họ. Trong gia đình họ ít nói.
Có nhiều bạn gái lại thích. Chương trình gieo chân lý trong dân tộc, đồng loại còn bao la lắm, thưa bạn. Họ không có ác tâm khinh người.
Vào những chiều thu cô độc họ lấy ra đọc như người đọc kinh nhựt tụng. Tại duyên phận? Cũng có. có lắm trường hợp bạn gái tỏ ra giàu lương tri hơn bạn trai nữa.